Wat heeft het gekost?

Financieel overzicht

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie

Diverse onderwerpen Samenkracht en burgerparticipatie (voordeel € 375 .000)
Er is een voordeel ontstaan van € 410.000 op diverse onderwerpen zoals Gezond in Amstelveen, Versterken en signaleren, Eenzaamheid, Amstelveen ontmoet elkaar en Innovatiefonds. De onderbesteding is met name het gevolg van de Corona pandemie. Vele initiatieven gingen niet door en organisaties hadden minder subsidie nodig omdat zij ook al in 2020 geld overhielden.

Op het budget ‘schrijnende gevallen / doorbraakmethode’ ontstaat een nadeel van € 35.000. In 2021 is voor complexe casuïstiek de pilot ‘Doorbraakmethode IPW’ gestart. Het budget is gebruikt voor het oplossen van inmiddels 18 schrijnende situaties volgens de doorbraakmethode.

Toegankelijk Openluchttheater Elsrijk (voordeel € 30.000)
Het offertetraject duurde langer dan verwacht voor uitvoering van de motie Toegankelijk Openluchttheater Elsrijk. De opdracht wordt daadwerkelijk in 2022 uitgevoerd. Het raadsvoorstel bij deze jaarstukken bevat een beslispunt om € 30.000 over te hevelen naar 2022 voor de uitvoering van de  motie.

Participe lokaal coronafonds (nadeel € 203.000)
De financiële impact van de coronacrisis voor Participe Amstelland is groot omdat de wijkcentra in 2021 deels waren gesloten. Via het Lokaal Coronafonds is het verlies over de eerste drie kwartalen van € 203.000 gecompenseerd.

Veranderopgave Inburgering (nadeel € 118.000)
Ten aanzien van de voorbereiding van de Veranderopgave Inburgering (VOI) is in de Tweede Tijdvakrapportage aangegeven dat de middelen nog niet allemaal waren uitgegeven. Als belangrijkste reden werd aangegeven dat de VOI met een half jaar was uitgesteld tot 1 januari 2022. Gezien dit uitstel zijn er in het kader van de specifieke uitkering voor de VOI in 2021 geen inkomsten geweest. In de Tweede Tijdvakrapportage is vanwege het achterblijven van de uitvoeringskosten een bedrag vrijgevallen. Deze vrijval van € 118.000 had neutraal moeten zijn aangezien er ook geen inkomsten zijn geweest in 2021.

Kinderopvang (nadeel € 100.000)
Er is een nadeel ontstaan van € 100.000 op de kosten van kinderopvang. De regeling geeft op basis van sociaal medische gronden de mogelijkheid dat ouders hun kind een aantal dagen per week naar de opvang brengen. Hierdoor worden de ouders tijdelijk ontlast en krijgt het kind de kans zich te ontwikkelen. Het aantal gezinnen wat gebruik maakt van deze regeling blijft toenemen. De instroom is hoger dan de uitstroom waardoor de kosten bij ongewijzigd beleid ieder jaar zullen toenemen.

6.3 Inkomensregelingen
Regeling Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers/TOZO (neutraal)
Ten behoeve van de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers (Tozo) heeft de gemeente van het Rijk vooraf middelen ontvangen. De werkelijke uitgaven liggen € 2,5 miljoen hoger dan het ontvangen voorschot. Hierdoor ontstaat er een vordering op het Rijk voor hetzelfde bedrag.

BUIG (nadeel € 300.000)
Het nadelig resultaat van € 300.000 (op een budget van 17,4 miljoen) wordt onder andere veroorzaakt doordat het gemiddelde aantal bijstandsuitkeringen in 2021 licht is gestegen ten opzichte van 2020 en door het kwijtschelden van openstaande vorderingen. Dit betreft reguliere vorderingen of leningen die na 36 maanden kunnen worden kwijtgescholden.

Debiteuren sociale dienst (voordeel € 244.000)
De jaarlijkse beoordeling van de openstaande vorderingen heeft ertoe geleid dat het risico van de debiteuren is afgenomen. Hierdoor kan de voorziening dubieuze debiteuren vrijvallen met € 319.000. Daarnaast is de verwachting dat een deel van de openstaande vorderingen niet meer ontvangen zal worden. Dit geeft een nadeel van € 75.000.

Minimabeleid (nadeel € 115.000)
Er ontstaat een nadeel van € 420.000 op het budget bijzondere bijstand. Er is een toename in het aantal aanvragen bijzondere bijstand en de uitgaven rondom kind regelingen en de woonkostentoeslag. Meer mensen hebben problemen met het betalen van de woonkosten waardoor woonkostentoeslag meer wordt aangevraagd en de kosten daardoor zijn toegenomen. Daarnaast ligt het aantal kwijtscheldingen hoger dan normaal omdat 3 jaar geleden een groot aantal statushouders naar Amstelveen is gekomen die nu na 36 maanden kwijtschelding van hun leenbijstand krijgen. Tot slot hebben er meer verhuisbewegingen in 2021 plaatsgevonden waardoor meer bijstand is uitgegeven aan kosten omtrent verhuizing en inrichting. Uitgaven leenbijstand is daardoor toegenomen.

Op de TONK-regeling (Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten) ontstaat een voordeel van € 325.000. Het Rijk heeft (landelijk) meer budget toegekend dan waar burgers een beroep op doen. Landelijk is de TONK-regeling erg weinig gebruikt. Omdat wij onder andere een krantenartikel hebben geplaatst, de website aangepast, potentiele rechthebbende direct hebben aangeschreven, de regeling hebben verruimd en inwoners die gebruik hebben gemaakt van de TONK regeling hebben gevraagd naar verbeterpunten, is er bij de gemeente Amstelveen nog in vergelijking met landelijk relatief veel gebruik gemaakt van de regeling (262 aanvragen in de periode januari 2021 tot en met oktober 2021).

6.5 Arbeidsparticipatie
Re-integratie (voordeel € 105.000)
Het voordeel op de arbeidsparticipatie is ontstaan doordat minder kandidaten in een beschutte werkplek aan de slag zijn gegaan dan van te voren was ingeschat. Daarnaast zijn mede door invloed van de Coronacrisis minder kandidaten gedetacheerd of in dienst getreden bij werkgevers waardoor de begeleiding in de vorm van jobcoaching ook achter gebleven is bij de verwachting. Dit resulteert in een voordeel van € 105.000 op het budget voor arbeidsparticipatie.

6.7 Maatwerkdienstverlening 18+
Hulp bij het huishouden (nadeel € 216.000)
De toenemende inzet van HBH, mede als gevolg van de aanzuigende werking als gevolg van het  abonnementstarief, resulteert ook dit jaar in een tekort. Daarnaast is per 1 augustus een hoger tarief gehanteerd als gevolg van een onderzoek naar de reële kostprijs van Hulp bij het huishouden en is het verschil over eerdere maanden met terugwerkende kracht verrekend.

Begeleiding (nadeel € 246.000)
Vanwege een toename in het aantal begeleidingsaanvragen (zowel individuele begeleiding en dagbesteding) is er net als afgelopen jaren ook op het onderdeel begeleiding een tekort ontstaan.

Schuldhulpverlening (voordeel € 150.000)
Ten einde uitvoering te kunnen geven aan de doelstellingen in het beleidsplan schuldhulpverlening is voor de jaren 2021 tot en met 2023 per jaar € 600.000 opgenomen. In 2021 is de dienstverlening aan jongeren versterkt en is de dienstverlening voor ondernemers verder vorm gegeven. Preventie en vroegsignalering zijn opnieuw vormgegeven en alle wijzigingen rondom de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening zijn ingevoerd. Naast het verwezenlijken van de meeste doelen uit het beleidsplan kregen wij in 2021 te maken met de kinderopvangtoeslagenaffaire en het vele werk dat hier uit voortkwam. Ook zorgde de gevolgen van Corona voor een extra druk op de uitvoering van de schuldhulpverlening. Het ingestelde waarborgfonds voor saneringskredieten is niet nodig gebleken in 2021. Verder is op enkele begrote posten zoals communicatie, subsidies en digitale innovatie minder uitgegeven.

Kinderopvangtoeslagenaffaire (voordeel € 431.000)
Veel ouders zijn de afgelopen jaren ernstig in de problemen gekomen omdat de Belastingdienst ten onrechte de kinderopvangtoeslag (KOT) stopzette en terugvorderde. Om gedupeerden te ondersteunen is in november 2020 een Steunpunt kinderopvangtoeslagaffaire opgericht. In de perspectiefnota 2022 en de uitwerking van de septembercirculaire 2021 zijn middelen beschikbaar gesteld (voorfinanciering) voor de KOT vooruitlopend op een definitieve regeling van het Rijk. Er is een bedrag van € 431.000 beschikbaar gesteld.

Inmiddels heeft het Rijk een regeling getroffen voor gemeenten om te voorzien in de kosten voor de ondersteuning aan de gedupeerden. De regeling voorziet in het verstrekken van een specifieke uitkering aan gemeenten waarmee zij gedupeerden van de toeslagenaffaire kunnen ondersteunen en helpen. Doelgroep van de ondersteuning zijn alle gedupeerden die een gemeentelijk hulpverleningstraject willen volgen, waarvan de problematiek toegewezen kan worden aan de toeslagenproblematiek. Met ondersteuning wordt bedoeld: hulp op de vijf leefgebieden (financiën, wonen, zorg, gezin en werk). De regeling voorziet in de volledige compensatie van de kosten. Hierdoor kan het budget van € 431.000 dat beschikbaar is gesteld vrijvallen.

6.72 Maatwerkdienstverlening 18-
Er is een voordeel op de begroting van maatwerkdienstverlening ontstaan. De ophoging van de primaire begroting voor 2021 is voldoende gebleken om de ontwikkelingen te compenseren. Het aantal cliënten is met 6% gegroeid (ongeveer 130 jeugdigen op een totaal van 2225) en ook de zwaarte en lengte van de trajecten is gegroeid. Trajecten duren gemiddeld maanden langer en ook de gemiddelde kosten per jeugdige stijgen in de meeste segmenten. De trend dat instroom en uitstroom niet in balans zijn is eerder al ingezet. De ontwikkelingen in 2021 lijken wel in belangrijke mate samen te hangen met Corona. Zo zien we de lengte van trajecten vanaf het najaar van 2020 verder stijgen. Doordat het een groot aantal jeugdigen betreft leidt dit tot substantiële stijging van de kosten.

De stijging van het aantal kinderen zit met name in het lichtere B segment in de leeftijd van 12-18. De stijging van de zwaarte zit ook sterk in segment C. Daarnaast is er een klein aantal erg dure hoogspecialistische en of verblijfstrajecten die erg kostbaar zijn. Deze verwijzingen komen onder meer via de gecertificeerde instellingen (jeugdbescherming). De aantallen trajecten en kosten van verwijzingen via de huisarts zijn gestegen. De kosten van de gemeentelijke verwijzingen zijn ongeveer gelijk gebleven (ongeveer de helft van de totale kosten van de jeugdhulp).

Vanaf medio 2018 zijn er veel acties ingezet om de kosten te beheersen en parallel de kwaliteit van de jeugdhulp te verbeteren. Deze ontwikkelingen hebben de jaarlijkse druk omhoog niet kunnen compenseren. De druk op de jeugdigen en gezinnen door Corona speelt hier wel een grote rol in. In de nieuwe collegeperiode wordt er verder gekeken naar de meerjarige kostenontwikkeling. In 2021 heeft het project zicht en grip op jeugdhulp zich gericht op de inkoop en implementatie van het nieuwe stelsel, de verbetering van de informatievoorziening en het extra inzetten op eigen kracht en de begrenzing van de jeugdhulp. In het nieuwe stelsel is extra aandacht voor de lengte en zwaarte van trajecten door de PxQ financiering (prijs x hoeveelheid). Er wordt gewerkt met signaalbudgetten op basis van een tarief x tijdseenheid in uren of dagdelen waarbij de aanbieder overlegt met de gemeente als 75% van het budget is uitgenut. De jeugdhulptrajecten lopen echter vaak lang en de invloed op het aantal, de lengte en zwaarte van de trajecten is beperkt.

Bovenstaande geeft een voordeel van € 199.000, daarnaast ontstaat er een voordeel op  verplichtingen uit eerdere jaren (€ 232.000). Tevens wordt voorgesteld om € 241.000 vanuit het lokaal coronafonds over te hevelen naar 2022 voor meerkosten die door aanbieders zijn gemaakt in 2021. Deze kosten zijn echter nog niet allemaal binnengekomen bij de gemeente.  

6.82  Geëscaleerde zorg 18-
Er is een nadeel van € 112.000 ontstaan op het taakveld geëscaleerde zorg 18-. Uit dit taakveld worden vier gecertificeerde instellingen betaald om regie te voeren bij vrijwillige of gedwongen jeugdbescherming. De gedwongen trajecten vinden plaats na onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming en een uitspraak van de rechter. De verwijzingen naar jeugdhulp worden niet betaald uit dit taakveld, maar uit maatwerkdienstverlening 18-. Instroom van deze trajecten komt onder meer via team jeugd of het sociaal team van de gemeente of de Veilig Thuis.

In 2021 zijn er vooral minder vrijwillige trajecten geweest. Dat is een mooi resultaat. Dit komt door relatief hogere uitstroom en vermindering van de instroom. Vanuit team Jeugd en Sociaal team van de gemeente is er dit jaar extra aandacht geweest voor veiligheidsproblematiek en het vroegtijdig signaleren van escalatie. Hierin is nauw samengewerkt met de jeugdbescherming. De jeugdbescherming biedt de gemeente ook consultatie en advies. Dit bedrag werd eerder uit het taakveld voor jeugdhulp betaald. Het nadeel is verder ontstaan doordat de indexatie niet volledig is gecompenseerd en er nog kosten van 2020 ten laste van 2021 zijn gekomen. De vermindering van het aantal trajecten heeft deze zaken niet volledig gecompenseerd.